Een verrassende en bruikbare kijk op stress
In dit artikel laten we zien wat stress is, hoe je het herkent en wat het mechanisme is dat het in gang zet. We gaan ook na waarom je stress blijvend kunt oplossen met Live The Connection.
We zijn er inmiddels mee vertrouwd: zodra we stressen, produceert ons lichaam overlevingshormonen zoals adrenaline en gaan we in vecht-, vlucht- of bevriesreactie.
Maar hoe ziet er dat uit? Waar komt het vandaan? En wat is het onderliggende mechanisme? Is het op te lossen?
Stressgedrag
Laat ons eerst bekijken hoe ons stressgedrag eruit ziet. Wellicht komen we dan meer op het spoor dan wat we op het eerste gezicht onder ‘stress’ verstaan.
Over het algemeen vechten we als we ‘het kunnen halen’, vluchten we zolang we ‘nog op tijd weg kunnen komen’ en bevriezen we om ‘ons onzichtbaar te maken’. Uit mijn onderzoek naar ‘waarom we ons als professionals niet correct gedragen’ komt naar voren dat we echter veel méér stressgedrag vertonen dan we zouden verwachten.
Laat ons eens nader bekijken hoe dit in ons alledaagse leven concreet vorm krijgt, zodat we het beter kunnen herkennen.
Vechten
Wanneer we vechten, hebben we de neiging om te ‘meppen’. Dan krijgen we meestal als feedback dat ons gedrag ongepast is.
De grootste moeilijkheid is dat gedurende het vechtgedrag een deel van ons ‘voelen’ (rechterhersenhelft) minder toegankelijk is. We voelen niet wat we zeggen of doen.
Typisch vecht-stressgedrag is o.a.
- spanningen creëren
- oordelen spuwen
- vernederende opmerkingen maken
- lastig of boos doen
- veel ruimte innemen
- prikkelbaar of overprikkeld zijn
- ingewikkeld of perfect doen
- beschuldigen
- verdenken, (ongepaste) vragen stellen
- revanche nemen
Kortom, we doen alles wat een ander kleiner maakt en naderhand krijgen we te horen dat we ons misdroegen.
- hard zijn
- zichzelf moeten verdedigen
- (met deuren) slaan
- roepen
Vluchten
Wanneer we vluchten, creëren we vooral last door ‘er niet te zijn’. Ons grootste probleem is dan dat we niet doen wat we willen realiseren.
We zijn dan kampioen in:
- afleiding zoeken
- uitstellen
- dagdromen
- beslissingen voor ons uitschuiven
- vluchten in meditatie, sporten,
- vluchten in seks of shoppen
- snoepen
- verslaafd raken aan roken, drugs of alcohol
- internetten, facebooken, sms’en
- we vallen in slaap
- gaan confrontaties uit de weg
- komen te laat
- liegen
- maken opleidingen niet af
- we vinden altijd wel een uitweg om niet te doen wat we beloofden
Kortom, we zijn niet aanspreekbaar. Vooral de hersendelen die onze acties ondersteunen (achteraan in de hersenen), zijn minder toegankelijk.
Bevriezen
Zodra we bevriezen, hebben we het vooral moeilijk met onszelf. We hebben last van:
- maagpijn
- buikpijn
- allerlei stress-gerelateerde ziekten en pijn
- ons niet kunnen verweren
- ons tekortgedaan of slachtoffer voelen van de situatie
- burn-out of chronische vermoeidheid
- ons moeilijk kunnen concentreren
- geen stem hebben
- onszelf verwijten
Ons lichaam zegt wat we in woorden niet kunnen vatten. Hier is vooral de emotionele rechterhersenhelft actief en de rationele linkerkant minder toegankelijk.
Al deze stressreacties zijn automatisch gedrag: ze zijn impuls-gestuurd.
Het kost ons heel veel inzet en doorzettingsvermogen om dit stressgedrag te verminderen of te stoppen.
Vaak proberen we met het ouder worden te stoppen met vechten. Als alternatief haken we af (vluchten) of vertonen we bevriesgedrag.
We vervangen het ene stressgedrag door het andere.
Doch daardoor lossen we de stress niet op, integendeel.
Meer en meer mensen komen in een ‘stressloop’ terecht, eindeloos wisselen van het ene naar het andere stressgedrag.
Een andere definitie van stress: niet in verbonden-brein zijn
Wanneer we relaxed zijn en ons normaal of oké voelen, is ons hele brein toegankelijk en verbonden: de linker- en rechterhersenhelft werken goed samen.
Dat noemen we ‘verbonden brein’.
We kunnen dan rationeel verantwoordelijke beslissingen nemen, waarvan we emotioneel aanvoelen dat die goed zitten. We kunnen met woorden uitdrukken hoe we ons voelen. We voelen feilloos aan dat een theorie ‘klopt’ met de werkelijkheid.
In ‘verbonden brein’ zijn we op ons best: we kunnen al onze vaardigheden inzetten en alles gaat gewoon goed.
Zodra een gedeelte van ons brein minder toegankelijk wordt, gaat ons systeem in stress. Logisch, want we hebben al onze mogelijkheden nodig om adequaat in te spelen op de wisselende omstandigheden waarin we ons bevinden.
‘Stressen’ betekent dat ons gedrag aangeeft dat er in ons brein iets niet meer normaal functioneert: alarm dus.
Stress is een signaal dat ons vertelt dat een deel van ons brein minder toegankelijk is en dus minder goed samenwerkt met de andere delen van ons brein.
De oorsprong van stressgedrag
Naar aanleiding van mijn doctoraatsonderzoek zocht ik verder naar de oorsprong van al dit stressgedrag.
De oorsprong bleek te vinden in het black-out-mechanisme.
Dat leg ik even kort uit aan de hand van fietsen.
Wanneer we fietsen kunnen we ons nadien van alles herinneren, vooral datgene wat onze aandacht trekt (waar we ons bewust van zijn), namelijk datgene wat ons emotioneel aanspreekt.
In normale omstandigheden – zolang we alles onder controle hebben – nemen onze zintuigen de hele omgeving waar. We zien, horen, voelen, proeven en ruiken.
Al deze zintuiglijke signalen samen worden geclusterd tot herinneringen. Deze worden weggeschreven in onze ‘database’, het onderbewuste.
Haal nu een val met de fiets voor ogen. We herinneren ons dat we op de fiets zitten en vervolgens dat we op de grond liggen. Van de tijd daartussen – bijvoorbeeld hoe we over de fiets zijn gevlogen – bestaan geen herinneringen.
Ons systeem gaat namelijk automatisch op black-out, in ‘auto-anesthesie’.
De zintuiglijke signalen van dat moment worden niet geclusterd, maar apart in het brein opgeslagen met de code ‘rood alarm, groot gevaar’.
En dat is fantastisch: van het pijnlijkste moment, het controleverlies, hebben we geen herinneringen aangemaakt.
Verschillende situaties van controleverlies kunnen aanleiding geven tot een black-out: pijn, geweld, misbruik, vernedering, uitgescholden worden, alles waarop we geen invloed hebben.
Vaak duurt een black-out slechts enkele seconden, soms ook langer.
Stressmechanisme: reactivering en herbeleving
Na het controleverlies scannen onze angstcentra (de amygdalae) de omgeving, op zoek naar de apart opgeslagen alarmsignalen. Ons systeem wil immers voorkomen dat we in hetzelfde controleverlies terechtkomen.
Zodra het ten minste drie dezelfde zintuiglijke signalen registreert, gaat ons lichaam weer in alarm.
Direct – en meestal zonder dat we het bewust beseffen – verandert onze waarneming van de omgeving van veilig naar gevaarlijk. Ons lichaam gaat meteen in vecht-, vlucht- of bevriesmodus: stress dus.
Zodra dit gebeurt, denken we dat het gevaar zich buiten ons bevindt: bij onze collega, onze partner, een kind, verkoopster, ons huis, het geluid, …
Dat wat dezelfde zintuiglijke signalen geeft als gedurende de eerdere black-out, wordt als ‘actuele dader’ waargenomen.
En zo creëert ons bewustzijn een verhaal, een mythe om aan te tonen dat het aan de ander of aan de situatie buiten ons ligt. En dat terwijl alles zich afspeelt in ons eigen brein.
Alles kan een trigger zijn
Omdat de alarmsignalen opgeslagen zijn zonder herinnering, kennen we noch de oorsprong, noch wat hen op dit moment reactiveert.
Alles kan een trigger zijn: een geur, een gebaar, een geluid.
En drie triggers zijn voldoende om ons hele systeem te alarmeren.
Stress – wat dus per definitie een heractivering is van een vroegere black-out – kan ons op eender welk moment overvallen.
Soms leven we samen met mensen die ons voortdurend triggeren of zijn er voorwerpen in ons huis die alarmsignalen bevatten. Vandaar dat sommige mensen in een voortdurende staat van stress leven: het ene signaal na het andere brengt het lichaam in alarm, met stressuitputting tot gevolg.
En nu…?
Toen ik dit via mijn onderzoek ontdekte, dacht ik deze bevindingen nooit te kunnen delen. Ik wist namelijk nog niet hoe we de stress konden transformeren zodat de zintuiglijke alarmsignalen blijvend opgelost konden worden.
Het voelde alsof we blijvend overgeleverd zouden zijn aan alarmerende prikkels.
En zo voelde ik mij zelf ook.
Wie zijn stress probeert te verminderen, probeert meestal prikkels te vermijden.
Dit verminderen van prikkels komt echter neer op een ‘gestuurde vluchtreactie’: je probeert de triggers – als je al weet welke dat zijn – uit de weg te gaan.
Veel van deze triggers kúnnen we trouwens niet vermijden.
En stress uit de weg gaan, ontkracht de triggers niet.
Een blijvende oplossing voor stress: Live The Connection
Natuurlijk ging ik op zoek naar een methode om de zintuiglijke alarmsignalen, die het gevolg zijn van een controleverlies, voorgoed te transformeren.
Dr. Bruce Lipton heeft mij via ‘De biologie van de overtuiging’ op het juiste spoor gezet. Ik heb mijn jarenlang verdiept in verschillende methoden zoals PSYCH-K, contextuele therapie, PRI, PMA en nog vele anderen.
Het meest belangrijke aspect van een aantal van deze methodes bleek dat je het onderbewuste inschakelt om de zintuiglijke alarmsignalen zelf op te sporen en te ontkrachten.
Dat werkt supersnel.
Doordat het werk automatisch wordt gedaan (onderbewust), gaat het minstens een miljoen keer sneller dan wanneer we het met ons bewustzijn voor elkaar zouden willen krijgen.
Uiteindelijk viel voor mij op een nacht in december 2016 een puzzel als vanzelf in elkaar, hoe alle meest werkbare aspecten van de verschillende methodes samengebundeld konden worden tot één krachtige methode.
Sindsdien is dat mijn levenswerk.
Ik heb de methode ‘Live The Connection’ genoemd, omdat dat is waarover het gaat: leven in verbinding, tussen je linker-en rechterhersenhelft, met jezelf, je omgeving, je voelen, je denken, je handelen.
Genezen zonder pijn
Werken via het onderbewuste heeft als bijkomend voordeel dat we ons niet behoeven te herinneren wat er eerder met ons is gebeurd. Dat is een heel pak minder pijnlijk: je hoeft niet opnieuw alles te herbeleven.
De trauma’s die de black-outs hebben veroorzaakt, hoeven we ons niet allemaal te herinneren om ze te kunnen helen.
Soms komen er tijdens het werken met Live The Connection natuurlijk wel herinneringen naar boven. Maar als het spontaan gebeurt als deel van een proces, dan kunnen we erop vertrouwen dat het bijdraagt aan de heling.
Ons systeem weet heel goed wat het beste voor ons is.
Je innerlijke programmatie bijstellen
Live The Connection wordt ook gebruikt om de belemmerende overtuigingen – die we onder andere opdeden in black-out situaties – om te zetten naar ondersteunende overtuigingen. We kunnen er dus onze innerlijke programmatie mee bijstellen.
Doordat Live The Connection op deze verschillende terreinen werkt, is het een ideale manier om rust en vrede te bekomen, in onszelf en met anderen.
In mijn boek ‘Jezelf ontstressen in minder dan vijf minuten’ lees je meer over het stressmechanisme, de oplossing ervoor en de resultaten die ermee worden bereikt. Informatie over workshops vind je op www.livetheconnection.com
We kunnen het rechtzetten!
Ik ben zo blij dat we datgene wat er in ons leven is fout gelopen weer kunnen rechtzetten!
Zodra we weten hoe het moet, kunnen we onze eigen vanzelfsprekende mogelijkheden tot zelfheling weer helemaal inzetten.
Dan werken we perfect samen met ons zelfhelend vermogen…!
Marina Riemslagh, PhD
